Messe des Morts
'Messe des Morts, ou: les ges se rencontrent', is een concertprogramma in de vorm van een dodenmis; een programma vol sfeer en afwisseling, waarin muzikale lijnen uit zeer uiteenlopende tijdperken moeiteloos met elkaar versmelten.
Toen Jehan Alain in 1938, - hij was toen 27 jaar oud- , een Requiem componeerde, vermoedde niemand dat de schaduw van de dood hem al zeer dicht genaderd was. Alain sneuvelde in 1940 als soldaat in het Franse leger. Alains Requiem vormt de basis voor het programma 'Messe des Morts, ou: les ges se rencontrent' dat het Monteverdi Kamerkoor Utrecht in het najaar op diverse plaatsen in Nederland ten gehore zal brengen. Alain componeerde slechts de zogenaamde vaste gezangen uit de Requiemmis: Kyrie, Sanctus en Agnus Dei. De overige, wisselende gezangen (Introitus, Graduale, Tractus, Sequentia, Offertorium en Communio, Absolta) kozen we uit de gregoriaanse boeken van de orde der Cistercinzers (12e eeuw) en uit Requiemmissen van Franse componisten uit de 15e en 16e eeuw: les ges se rencontrent.
Het Requiem van Pierre de la Rue is n van de eerste polyfone Requiemmissen, die bewaard zijn gebleven. Zijn laatmiddeleeuwse, ietwat hoekige stijl onderscheidt zich sterk van de sonore, gestroomlijnde muziek van Antoine Brumel. Jean Brudieu is de grote onbekende temidden van de in dit programma uitgevoerde componisten. Hij werd geboren in Zuid-Frankrijk, in een plaatsje nabij Limoges. Er is weinig over zijn leven bekend. Zo is onbekend of hij al enige muzikale opleiding had genoten alvorens hij in Cataloni arriveerde. In die tijd staken veel bewoners van de Provence als economische vluchtelingen de grens naar Spanje over om zich in La Seu dUrgell te vestigen. Tijdens Kerstmis 1538 laat Brudieu zich voor het eerst, samen met vier andere Franse zangers, horen in de kathedraal van La Seu dUrgell. Het schijnt dat Brudieu er n jaar later de opvolger werd van zangmeester Joan Arqus. Toen Brudieu in 1543 anderhalf jaar van het toneel verdween en niemand wist waar hij was, werd Joan Marti als zijn plaatsvervanger benoemd. In 1548 besloot het kapittel de inmiddels teruggekeerde Brudieu opnieuw de functie van zangmeester te verlenen. In 1577 bracht hij een kort bezoek aan Balaguer, ten zuiden van La Seu dUrgell, waar hij overwoog in te treden in het klooster. Kort daarna reisde hij echter naar Barcelona, waar hij voor n jaar de muzikale leiding had in de Santa-Maria-del-Mar. Op verzoek van het kapittel van La Seu dUrgell keerde hij echter terug naar de kleine stad in de Pyreneen. Hij blijft daar tot zijn dood in 1591. In de bijna 50 jaar dat Brudieu in La Seu dUrgell werkzaam is staan vier (later: acht) zangers, een organist en een kinderkoor tot zijn beschikking. Behalve de Missa De Difunts (Messe des Morts) zal hij zeker ook vele andere composities voor de kerkmuzikale praktijk in La Seu dUrgell hebben geschreven. Dit werk is grotendeels onbekend. Wel bekend zijn de verzameling madrigalen en de Goigs de Nostra-Seyora, die Brudieu opdroeg aan Charles-Emanuel, hertog van Savoye, ter gelegenheid van diens huwelijk met Catherina van Oostenrijk, de tweede dochter van Filips II.
Met het harmonium krijgt ook de 19e eeuw een plaats in het programma. Tijdens dit project van het Monteverdi Kamerkoor Utrecht wordt een Frans drukwindharmonium bespeeld dat in 1878 gebouwd werd door Victor Mustel. Door de variabele luchttoevoer is het harmonium meer dan een gewoon orgel in staat mee te gaan in de wisselende dynamiek van de zangstem. We kozen ervoor aan Alains Requiem de extra kleur van een Frans historisch harmonium toe te voegen en het harmonium bovendien in enkele solowerken te laten horen. Behalve twee werken van Jehan Alain zal Klaas Vellinga als opening van het concert Messiaens verstilde Oriason (1937) uitvoeren, een stuk dat Messiaen oorspronkelijk schreef voor de ondes-Martenot, n van de allereerste elektronische muziekinstrumenten, dat in het begin van de 20e eeuw ontwikkeld was door Maurice Martenot.
Programma
Messe des Morts |
Harmonium: Oraison [Olivier Messiaen, 1908 - 1992] Koor a capella: Introitus Requiem aeternam [Jean Brudieu, c. 1520 - 1591] Koor en harmonium: Kyrie [Jehan Alain, 1911 - 1940] Harmonium: Monodie [Jehan Alain] Koor a capella: Graduale Requiem aeternam [Jean Brudieu] Koor a capella: Tractus Absolve Domine [gregoriaans] Koor a capella: Dies Irae [Antoine Brumel, c. 1460 - c. 1520] Harmonium: Petite pice [Jehan Alain] Koor a capella: Offertorium Domine Jesu Christe [Pierre de la Rue, c. 1460 - c. 1518] Koor en harmonium: Sanctus & Benedictus [Jehan Alain] Koor en harmonium: Agnus Dei [Jehan Alain] Koor a capella: Communio Lux aeterna [gregoriaans] Koor a capella: Absolta [Jean Brudieu] |
Concerten
|
za 29 oktober 2011 19:30 u |
Oude Blasius Kerkplein 1, 7491 BM Delden |
Toegang vrij, collecte na afloop |
|
za 12 november 2011 20:15 u |
Oude Kerk Torenstraat 1, 3764 CK Soest |
Toegang 12,50/ 10,00 donateurskorting |
|
zo 13 november 2011 20:15 u |
Willibrorduskerk Minrebroederstraat 21, 3512 GS Utrecht |
Toegang 15,00/ 12,00 donateurskorting |
|
za 19 november 2011 16:00 u |
Theresiakerk Amersfoortseweg 48, 3951 LC Maarn |
Toegang vrij, collecte na afloop |
Reserveringen
U kunt alleen voor Utrecht reserveren via reserveringen@monteverdikamerkoor.nl
Medewerkenden
| Klaas Vellinga | harmonium |